මේ දවස්වල හරි අමුතුයි නේද? හැම ගෙදරකින්ම වගේ ඇහෙන්නේ "අනේ ඇඟට හරි නෑ", "හන්දි රිදෙනවා", "උණ වගේ" කියන කතා. සමහරු හිතනවා ඩෙංගු කියලා, තව සමහරු හිතනවා මොකක් හරි වෛරස් එකක් වෙන්න ඇති කියලා.
ඔය අතරේ ඔයා "චිකන්ගුන්‍යා" කියලා නමක් ඇහුවද? ටිකක් අමුතු නමක් නේද? අන්න අද අපි කතා කරන්න යන්නේ ඔය චිකන්ගුන්‍යා ගැන. මේක හරියට ඩෙංගු වල නපුරු, වේදනාකාරී මල්ලි කෙනෙක් වගේ. බය වෙන්න එපා, හැබැයි හරියටම දැනගෙන ඉන්න එක ගොඩක් වැදගත්.
🤔 මොකක්ද මේ "චිකන්ගුන්‍යා" කියන නමේ තේරුම?
මේක අප්‍රිකාවෙන් ආපු නමක්. එහෙ භාෂාවකින් "චිකන්ගුන්‍යා" කියන්නේ "වේදනාවෙන් ඇඹරෙනවා" කියන එකලු. හිතන්නකෝ ඒ තරමටම අමාරු නිසා තමයි ඒ නම දාලා තියෙන්නේ. රෝගය හැදුනම එන හන්දිපත් වේදනාව කොච්චර දරුණුද කියනවා නම්, මිනිස්සු වේදනාවෙන් දෙකට තුනට නැවෙනවලු. නමේම කතාව තියෙනවා.
🤔 එතකොට මේක ඩෙංගු වගේමද? නැත්නම් වෙනස්ද?
ඔන්න ඕක තමයි ගොඩක් දෙනෙක්ට තියෙන ප්‍රශ්නේ. සමානකම් තියෙනවා, හැබැයි ලොකු වෙනසකුත් තියෙනවා.
එක වගේ දේවල්:
දෙකම බෝ කරන්නේ අර කලු සුදු ඉරි තියෙන, දවල්ට විදින ඊඩිස් මදුරුවාම තමයි.
දෙකේම මුලදී එකපාරට තද උණ එනවා, ඔළුව රිදෙනවා, ඇඟපත රිදෙනවා.
හැබැයි, ලොකුම වෙනස මෙන්න:
හන්දිපත් වේදනාව: හිතන්නවත් බැරි තරම් දරුණු හන්දිපත් වේදනාවක් එනවා නම්, ඒ චිකන්ගුන්‍යා වෙන්න තියෙන ඉඩ වැඩියි. ඩෙංගු වලදී ඇඟම රිදුනට, චිකන්ගුන්‍යා වලදී විශේෂයෙන්ම ඇඟිලි, මැණික්කටු, වළලුකර වගේ සන්ධි ඉදිමිලා, තදටම රිදෙනවා. සමහරුන්ට උදේට ඇඳෙන් බහින්නවත් බැරි වෙනවා.
දීර්ඝකාලීන වේදනාව: ඔන්න මේක තමයි භයානකම දේ. ඩෙංගු හැදුනම සතියකින් දෙකකින් සනීප වෙනවනේ. ඒත් චිකන්ගුන්‍යා හැදුනම, උණ අඩු වුණත් අර හන්දිපත් වේදනාව මාස ගාණක්, සමහර අයට අවුරුදු ගාණක් වුණත් තියෙන්න පුළුවන්. ඒක ජීවිතේටම කරදරයක් වෙනවා.
ජීවිත අවදානම: ඩෙංගු වලදී රක්තපාත තත්ත්වයට ගිහින් ජීවිතේට අනතුරු වෙන්න පුළුවන්. ඒත් චිකන්ගුන්‍යා එහෙම මාරාන්තික වෙන්නේ හරිම කලාතුරකින්. ඒත් වේදනාව නම් ඩෙංගු වලට වඩා වැඩියි.
🤒 හරි, මට මේක හැදුනොත් මොන වගේ ලක්ෂණ හරියටම ඒවිද?
හිතන්නකෝ ඔයාට මේ වෛරසය ඇතුල් වුණා කියලා. දවස් කීපයකින් මේ දේවල් වෙන්න පුළුවන්:
⚡ එක පාරටම එන තද උණ: නිකන් හිමින් සැරේ නෙවෙයි, එකපාරටම 103, 104ට උණ නගිනවා.
🦴 ඇටකටු පවා රිදෙන හන්දිපත් වේදනාව: විශේෂයෙන්ම අත්, කකුල් වල පොඩි සන්ධි ඉදිමිලා රිදෙනවා. ඇඟිල්ලක් නමන්නවත් බැරි වෙයි.
💪 ඇඟේ මස්පිඬු රිදෙනවා: මුළු ඇඟම තලලා වගේ දැනෙයි.
🤕 ඔළුව පලන්න වගේ රිදෙනවා.
🤢 බඩ දඟලනවා, වමනේ යන්න වගේ එනවා.
🥵 සමේ රතු පාටට පොඩි බිබිලි වගේ දානවා.
😴 ඇඳෙන් නැගිටින්න බැරි තරම් මහන්සියක් දැනෙනවා.
🩺 මට මේ ලක්ෂණ ආවොත් මොකද කරන්නේ?
වැදගත්ම දේ තමයි, "මේ සාමාන්‍ය උණක්නේ" කියලා හිතලා ඔයාට හිතෙන බෙහෙත් බොන්න එපා. විශේෂයෙන්ම වේදනා නාශක.
වහාම ඩොක්ටර් කෙනෙක් හම්බවෙන්න: ඩෙංගු ද, චිකන්ගුන්‍යා ද කියලා ඔයාට තීරණය කරන්න බෑ. ඒක ඩොක්ටර් කෙනෙක්ටම කරන්න දෙන්න. එයා blood test එකක් කරලා හරියටම මොකක්ද කියලා කියයි.
පැරසිටමෝල් විතරක් බොන්න: ඩොක්ටර් කියනකම් වෙන කිසිම වේදනා නාශකයක් (උදා: Ibuprofen) බොන්න එපා. මොකද, ඔයාට තියෙන්නේ ඩෙංගු නම්, ඒ බෙහෙත් වලින් ලේ යන්න පුළුවන්.
විවේකය තමයි ප්‍රධානම බෙහෙත: හොඳටම විවේක ගන්න. ඇඟට වද දෙන්න එපා.
වතුර, කැඳ, කුරුම්බා, ජීවනී වගේ දේවල් හොඳට බොන්න: ඇඟේ වතුර හිඳෙන්න විජලනය වෙන්න දෙන්න එපා.
🛡️ හරි, වැදගත්ම දේ. කොහොමද අපි මේකෙන් බේරෙන්නේ?
මේකෙන් බේරෙන එක තියෙන්නේ අපේම අතේ. මදුරුවෝ නැති කරන එක තමයි කරන්න ඕන. මේක හරියට යුද්ධයක් වගේ.
වටපිටාව පිරිසිදු කරන්න: සතියකට එක දවසක්, විනාඩි 15ක් විතරක් වෙන් කරගන්න. ගේ වටේ ඇවිදලා බලන්න වතුර රැඳෙන තැන් තියෙනවද කියලා. පරණ ටයර්, පොල් කටු, හිස් ටින්, මල් පෝච්චි යට තියෙන පීරිසි, වැහි පීලි... මේ හැමතැනම තමයි මදුරුවා බිත්තර දාන්නේ. ඒ තැන් ඔක්කොම නැති කරන්න.
ශරීරය ආරක්ෂා කරගන්න: දවල් කාලයට එළියට යනවා නම්, පුළුවන් තරම් ඇඟ වැහෙන ඇඳුම් අඳින්න. මදුරුවන්ට ඇඟට එන්න තියෙන ඉඩ අඩු කරන්න.
මදුරු විකර්ෂකයක් පාවිච්චි කරන්න: ඩොක්ටර් කෙනෙක්ගෙන් හරි ෆාමසියකින් හරි අහලා හොඳ මදුරු විකර්ෂකයක් (repellent) ඇඟේ ගාන්න.
දොර, ජනෙල් වලට දැල් ගහන්න: පුළුවන් නම් ගෙට මදුරුවෝ එන එක නවත්තන්න. රෑට නිදාගන්නකොට අනිවාර්යයෙන් මදුරු දැලක් පාවිච්චි කරන්න.
ඉතින්, මතකනේ? චිකන්ගුන්‍යා කියන්නේ සෙල්ලමක් නෙවෙයි. වේදනාව දරුණුයි, සමහරවිට ඒ වේදනාව කාලයක් යනකම්ම පවතිනවා. ඒ නිසා, ලෙඩේ හැදිලා දුක් විඳිනවට වඩා, මදුරුවන්ව පාලනය කරලා ලෙඩේ හැදෙන එක වළක්වාගන්න එක කොච්චර ලේසිද?
මේ කතා කරපු දේවල් ඔයාගේ යාළුවන්ට, ගෙදර අයට, අසල්වැසියන්ටත් කියන්න. හැමෝම දැනුවත් වෙන තරමට අපි හැමෝම ආරක්ෂිතයි.
Post a Comment