“නිවී ගිය බත්” වල ඇත්තටම සීනි අඩුද ?
මෙන්න ඇත්ත කතාව !
ඔබ අහපු මේ කාරණය සම්පූර්ණයෙන්ම ඇත්තක් !
අපි හැමෝම දන්නවා බත් කියන්නේ අපේ ප්‍රධාන ආහාරය. ඒත් එක්කම, දියවැඩියාව තියෙන අයටයි, බර අඩු කරගන්න හදන අයටයි බත් කියන්නේ ටිකක් “සැර” කෑමක්. මොකද බත් කෑවම ඉක්මනට දිරවලා ලේ වලට සීනි එකතු වෙනවා.
හැබැයි, ඔබ දන්නවාද, මේ බත් උයලා, ඒක නිවෙන්නට හැරියාම (විශේෂයෙන් ශීතකරණයේ දාලා), ඒකේ තියෙන පිෂ්ඨයේ ස්වභාවය සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් වෙනවා කියල ?
මේ “මැජික්” එකට කියන්නේ “ප්‍රතිරෝධී පිෂ්ඨය” (Resistant Starch) කියල.
මොකක්ද මේ “ප්‍රතිරෝධී පිෂ්ඨය” කියන්නේ ?
සරලවම කිව්වොත්, මේකත් පිෂ්ඨය වර්ගයක්. නමුත් මේක අපේ කුඩා බඩවැලේදී දිරවන්න බෑ. ඒ කියන්නේ, මේ පිෂ්ඨය සීනි බවට පත්වෙලා ලේ වලට එකතු වෙන්න “ප්‍රතිරෝධයක්” දක්වනවා.
සාමාන්‍ය උණු බත් – ඔබ උණු බත් කනකොට, ඒකේ තියෙන පිෂ්ඨය බොහොම පහසුවෙන් දිරවලා, ඉක්මනටම ග්ලූකෝස් (සීනි) විදිහට ලේ වලට එකතු වෙනවා. මේක නිසා තමයි ලේ වල සීනි මට්ටම එකපාරටම ඉහළ යන්නේ (Blood Sugar Spike).
නිවී ගිය බත් – ඔබ බත් උයලා, ඒක හොඳට නිවෙන්න ඇරියම (පැය කිහිපයක් හෝ රැයක් ශීතකරණයේ තිබ්බම), ඒ පිෂ්ඨ අණු එකිනෙකට බැඳිලා, අලුත්, ශක්තිමත් ව්‍යුහයක් හදාගන්නවා. මේකට කියනවා “Retrogradation” කියලා. මෙන්න මේ අලුත් ව්‍යුහය තමයි “ප්‍රතිරෝධී පිෂ්ඨය”.
”නිවී ගිය බත්” කෑමෙන් ලැබෙන වාසි මොනවද ?
මේ ප්‍රතිරෝධී පිෂ්ඨය නිසා අපේ ඇඟට පුදුම හිතෙන වාසි ගොඩක් ලැබෙනවා.
1. දියවැඩියාව පාලනයට සහ අවදානම අඩු කිරීමට
මේක තමයි වැදගත්ම දේ. ඔබ නිවී ගිය බත් කනකොට, ඒක දිරවන්නේ නැති නිසා ලේ වලට එකපාරට සීනි එකතු වෙන්නේ නෑ. රුධිරයේ සීනි මට්ටම එකපාරට උඩ යන්නේ නැතුව, බොහොම හිමින්, පාලනයකින් යුතුව පවත්වා ගන්න මේක උදව් වෙනවා. දියවැඩියා රෝගීන්ට වගේම, දියවැඩියාව හැදෙන්න අවදානමක් තියෙන අයටත් මේක ඉතාම හොඳ ආරංචියක්.
2. බර පාලනයට උදව් වීම
මේක කොහොමද වෙන්නේ ?
කැලරි අඩුයි – සාමාන්‍ය පිෂ්ඨය දිරවලා ඇඟට කැලරි ලැබුණත්, ප්‍රතිරෝධී පිෂ්ඨය දිරවන්නේ නැති නිසා, ඒකෙන් ඇඟට ලැබෙන කැලරි ප්‍රමාණය අඩුයි.
බඩ පිරුණු ගතිය – මේ ප්‍රතිරෝධී පිෂ්ඨය හරියට “තන්තු” (Fiber) වගේ වැඩ කරනවා. මේ නිසා ටිකක් කෑවත් බඩ පිරුණු ගතියක් දැනෙනවා. නිතර නිතර බඩගිනි වෙන එකත් අඩු කරනවා.
3. බඩවැලේ සෞඛ්‍යයට ඉතාම හොඳයි (Prebiotic)
මේකත් හරිම අපූරු දෙයක්. කුඩා බඩවැලේදී දිරවන්නේ නැති වුණාට, මේ ප්‍රතිරෝධී පිෂ්ඨය කෙලින්ම යන්නේ මහා බඩවැලට. එතන ඉන්න අපේ “හොඳ” බැක්ටීරියාවන්ට මේක නියම කෑමක් !
ඒ බැක්ටීරියා මේ පිෂ්ඨය “පැසවීමකට” (Fermentation) ලක් කරලා, “කෙටි දාම මේද අම්ල” (Short-Chain Fatty Acids) වගේ හිතකර සංයෝග හදනවා. මේවා අපේ බඩවැලේ සෞඛ්‍යය ආරක්ෂා කරනවා, පිළිකා සෛල ඇතිවීම පාලනය කරනවා සහ සමස්ත ප්‍රතිශක්තියම ශක්තිමත් කරනවා.
එදිනෙදා ජීවිතයට මේක යොදාගන්නේ කොහොමද ?
උයලා නිවෙන්න තියන්න. බත්, අල, පැස්ටා වගේ පිෂ්ඨය සහිත කෑම උයලා, කාමර උෂ්ණත්වයට ආවට පස්සේ පැය කිහිපයක් (හෝ රැයක්) ශීතකරණයේ තියන්න.
නැවත රත් කළාට කමක් නැද්ද ?
මේක ගොඩක් දෙනෙක්ට තියෙන ප්‍රශ්නයක්. “නිවී ගිය බත්” කියන්නේ සීතල බත්ම කන්න ඕන කියන එක නෙවෙයි. පුදුම දේ කියන්නේ, ඔබ ශීතකරණයේ තියලා හදාගත්ත මේ ප්‍රතිරෝධී පිෂ්ඨය, නැවත රත් කළත් සම්පූර්ණයෙන්ම නැති වෙලා යන්නේ නෑ.
උදාහරණයක් විදිහට, ඊයේ රෑ ශීතකරණයේ දාපු බත්, අද උදේට ෆ්‍රයිඩ් රයිස් (Fried Rice) එකක් විදිහට රත් කරලා කෑවත්, අලුතින් උයපු උණු බත් වලට වඩා ඒකේ ප්‍රතිරෝධී පිෂ්ඨය අඩංගු වෙනවා. ඒ කියන්නේ ඒක සීනි වලට හොඳයි.
වැදගත් සටහනක් …
මේ “නිවී ගිය බත්” ක්‍රමය දියවැඩියාවට හෝ බර පාලනයට “මැජික් විසඳුමක්” නම් නෙවෙයි. නමුත්, එය ඔබට උදව් කරගත හැකි ඉතාම සරල “උපක්‍රමයක්”.
මතක තබාගන්න…
ඔබ නිවී ගිය බත් කෑවත්, කන ප්‍රමාණය පාලනය කරගැනීම අනිවාර්යයි. “සීනි වලට හොඳයි” කියලා හිතාගෙන නිවී ගිය බත් කන්දක් කෑවොත් නම් කිසිම තේරුමක් වෙන්නේ නැහැ.
ඒ නිසා, ඊළඟ වතාවේ බත් කනකොට, මේ සරල විද්‍යාවත් මතක තියාගෙන, බත් ටිකක් නිවෙන්න හැරලා කන්න පුරුදු වෙන්න. මේ පුංචි වෙනස, ඔබේ සෞඛ්‍යයට ලොකු වෙනසක් කරන්න ඉඩ තියෙනවා !
✍️ උපුටා ගැනීම ඩොක්ටර්ගෙන් අහන්න fb පිටුවෙන්
Post a Comment