සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ අසත්‍ය පුවත් පළ කළොත් බන්ධනාගාර ගත වෙන්න සිද්ධ වෙයිද? 🤷
ශ්‍රී ලංකාවේ නීතිය සහ දඬුවම් පිළිබඳ දැනුවත් වෙමු ⚖️🇱🇰
හැඳින්වීම 🌐
වර්තමාන ශ්‍රී ලංකාව තුළ Facebook, TikTok, WhatsApp වැනි සමාජ මාධ්‍ය වේදිකා, ප්‍රවෘත්ති සහ තොරතුරු ව්‍යාප්ත කිරීමේ ප්‍රධාන මාධ්‍යයක් බවට පත්ව ඇත. කෙසේ වෙතත්, මෙම තාක්ෂණික දියුණුවත් සමඟම, පටු පෞද්ගලික හෝ කණ්ඩායම් අරමුණු වෙනුවෙන් අසත්‍ය තොරතුරු, ව්‍යාජ ප්‍රවෘත්ති (Fake News) 🤥 සහ මහජනතාව නොමඟ යවන සුළු ප්‍රකාශ පළ කිරීමේ ප්‍රවණතාවක් ද ඉහළ ගොස් තිබේ. මෙවැනි ක්‍රියාකාරකම් මගින් රටේ මහජන සාමයට, ජාතික ආරක්ෂාවට මෙන්ම පුද්ගලයන්ගේ ගෞරවයට සහ පෞද්ගලිකත්වයටද දැඩි හානියක් සිදුවිය හැකිය. 📉
මෙම ලිපිය මගින්, ශ්‍රී ලංකාව තුළ සමාජ මාධ්‍ය හරහා අසත්‍ය ප්‍රවෘත්ති පළ කිරීම සම්බන්ධයෙන් ක්‍රියාත්මක වන නීතිමය රාමුව සහ ඒ යටතේ ලැබිය හැකි දඬුවම් පිළිබඳව විග්‍රහයක් ඉදිරිපත් කෙරේ. 📜
අසත්‍ය පුවත් සම්බන්ධයෙන් ක්‍රියාත්මක වන ප්‍රධාන නීති ⚖️
ශ්‍රී ලංකාව තුළ සමාජ මාධ්‍ය අවභාවිතයට එරෙහිව ක්‍රියාත්මක වන ප්‍රධාන නීති කිහිපයකි. එක් නීතියකින් පමණක් නොව, අවස්ථාවට සහ වරදේ ස්වභාවය අනුව නීති කිහිපයක එකතුවකින් මෙවැනි වැරදි සඳහා දඬුවම් නියම කළ හැකිය.
1. 2024 අංක 9 දරන මාර්ගගත ක්‍රමවල සුරක්ෂිතභාවය පිළිබඳ පනත (Online Safety Act) 🛡️
මෙය ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාලය හරහා සිදුවන හානිකර ක්‍රියා මැඩලීම සඳහා හඳුන්වා දුන් නවතම සහ සෘජු නීතියයි. මෙම පනතේ මූලික අරමුණු වනුයේ:
i. අසත්‍ය ප්‍රකාශ සන්නිවේදනය කිරීමෙන් පුද්ගලයන්ට සිදුවන හානිය වැළැක්වීම.
ii. තහනම් කරන ලද අසත්‍ය ප්‍රකාශ සන්නිවේදනය කිරීම වැළැක්වීම.
iii. ව්‍යාජ සබැඳි ගිණුම් භාවිත කරමින් තහනම් කළ අරමුණු ඉටු කර ගැනීම වැළැක්වීම.
මෙම පනත යටතේ, ජාතික ආරක්ෂාවට, මහජන සෞඛ්‍යයට හෝ මහජන සාමයට තර්ජනයක් වන, ජනතාව අතර නොසන්සුන්තාවයක් ඇති කරන අසත්‍ය ප්‍රකාශ පළ කිරීම, බෙදා හැරීම හෝ ප්‍රවර්ධනය කිරීම බරපතල වරදකි. 🚨 එමෙන්ම, මෙම නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා "මාර්ගගත ක්‍රමවල සුරක්ෂිතභාවය පිළිබඳ කොමිෂන් සභාවක්" ද ස්ථාපිත කර ඇත.
ලැබිය හැකි දඬුවම්:
මෙම පනත යටතේ වරදකරුවෙකු වන පුද්ගලයෙකුට, වරදේ බරපතලකම අනුව, වසර ගණනාවක සිර දඬුවමක් ⛓️ සහ/හෝ ලක්ෂ ගණනින් දඩ මුදලක් 💸 නියම කළ හැකිය.
2. 2007 අංක 24 දරන පරිගණක අපරාධ පනත (Computer Crimes Act) 💻
පරිගණක පද්ධති සහ දත්ත සම්බන්ධ අපරාධ සඳහා මෙම පනත ක්‍රියාත්මක වේ. යම් පුද්ගලයෙකු පරිගණකයක් හෝ ජාලයක් භාවිත කරමින් ජාතික ආරක්ෂාවට, ජාතික ආර්ථිකයට හෝ මහජන සාමයට හානි වන ආකාරයේ ක්‍රියාවක් සිදු කරන්නේ නම්, එය මෙම පනත යටතේ වරදකි. අසත්‍ය පුවත් හරහා මහජනතාව නොමඟ යවා රට තුළ කෝලාහලකාරී තත්ත්වයක් ඇති කිරීමට උත්සාහ කිරීම මෙයට නිදසුනකි.
ලැබිය හැකි දඬුවම්:
වරදකරුවන්ට රුපියල් ලක්ෂ ගණනක දඩයක් 💰 සහ සිර දඬුවම් නියම කිරීමට මෙම පනත යටතේ ප්‍රතිපාදන සලසා ඇත.
3. 2007 අංක 56 දරන සිවිල් හා දේශපාලන අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර සම්මුති (ICCPR) පනත 🗣️🚫
ජාතික, වාර්ගික හෝ ආගමික වෛරය පැතිරවීම සහ ඒ හරහා වෙනස් කොට සැලකීමට, සැහැසියාවට හෝ ප්‍රචණ්ඩත්වයට පොළඹවන ප්‍රකාශ සිදු කිරීම මෙම පනත යටතේ බරපතල වරදකි. සමාජ මාධ්‍ය ඔස්සේ ජාතීන් හෝ ආගම් අතර ගැටුම් ඇතිවන ආකාරයේ අසත්‍ය තොරතුරු පළ කිරීම මෙම පනත යටතේ නඩු පැවරිය හැකි වරදකි.
ලැබිය හැකි දඬුවම්:
මෙම පනතේ 3 වන වගන්තිය යටතේ වරදකරු වන අයෙකුට වසර 10ක් දක්වා බරපතල වැඩ සහිත සිර දඬුවමක් ⛓️ නියම කළ හැකි අතර, මෙය ඇප ලබා දිය නොහැකි වරදක් ලෙස සැලකේ.
4. ශ්‍රී ලංකා දණ්ඩ නීති සංග්‍රහය (Penal Code) 📖
දණ්ඩ නීති සංග්‍රහය යටතේ ද සමාජ මාධ්‍ය අපරාධ සම්බන්ධයෙන් ක්‍රියාත්මක විය හැකි වගන්ති කිහිපයක් පවතී:
i. 120 වන වගන්තිය
රජයට එරෙහිව ජනතාව අතර අප්‍රසාදය හෝ වෛරය ඇති කරවීම.
ii. 486 වන වගන්තිය
මහජන සාමය කඩවන ආකාරයෙන් චේතනාන්විතව යමෙකුට අපහාස කිරීම.
මෙවැනි වගන්ති යටතේ, රජය අපහසුතාවයට පත් කිරීමේ අරමුණින් හෝ මහජන නොසන්සුන්තාවයක් ඇති කිරීමේ චේතනාවෙන් අසත්‍ය ප්‍රකාශ සිදු කරන පුද්ගලයන්ට එරෙහිව නීතිමය පියවර ගත හැකිය.
රජය සහ රාජ්‍ය ආයතන ඉලක්ක කරගත් අසත්‍ය ප්‍රකාශ 🏛️📢
රජයේ ප්‍රතිපත්ති, තීන්දු තීරණ හෝ රාජ්‍ය ආයතනවල ක්‍රියාකාරීත්වය විවේචනය කිරීම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතියක් වුවද, එම විවේචන අසත්‍ය තොරතුරු මත පදනම්ව, මහජනතාව නොමඟ යවා රටේ ස්ථාවරත්වයට හානි කිරීමේ චේතනාවෙන් සිදු කරන්නේ නම් එය නීති විරෝධී වේ.
i. මාර්ගගත ක්‍රමවල සුරක්ෂිතභාවය පිළිබඳ පනත යටතේ, ජාතික ආරක්ෂාවට හෝ මහජන සාමයට තර්ජනයක් වන අසත්‍ය ප්‍රකාශ කිරීම සෘජුවම වරදකි
.
ii. දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 120 වන වගන්තිය යටතේ, රජයට එරෙහිව ජනතාව පෙළඹවීමේ අරමුණින් කරන ප්‍රකාශ සම්බන්ධයෙන් නඩු පැවරිය හැකිය.
iii. පරිගණක අපරාධ පනත ද රාජ්‍ය ආයතනවල පරිගණක පද්ධති ඉලක්ක කර ගනිමින් හෝ ඒවායේ කීර්තිනාමයට හානි කරමින් අසත්‍ය තොරතුරු පැතිරවීම අපරාධයක් ලෙස සලකයි.
පුද්ගලයන්ගේ පෞද්ගලික අයිතීන් උල්ලංඝනය කිරීම 👤🛡️
සමාජ මාධ්‍ය හරහා පුද්ගලයන්ගේ චරිතය ඝාතනය කිරීම, ඔවුන්ගේ පෞද්ගලිකත්වයට හානි වන අසත්‍ය හෝ විකෘති කළ තොරතුරු පළ කිරීම බහුලව දක්නට ලැබේ. ශ්‍රී ලංකාවේ නීතිය තුළ මෙවැනි ක්‍රියා සඳහා ද දඬුවම් නියම කර ඇත.
i. අපහාසය (Defamation)
ශ්‍රී ලංකාවේ අපරාධමය අපහාස නීතිය ඉවත් කර ඇතත්, යම් පුද්ගලයෙකුට අසත්‍ය ප්‍රකාශයක් මගින් සිදුවන කීර්ති හානිය වෙනුවෙන් සිවිල් නඩුවක් ⚖️ පැවරිය හැකිය. මෙහිදී, වින්දිතයාට සිදු වූ හානිය වෙනුවෙන් විශාල වන්දියක් ඉල්ලා සිටීමට නීතිමය ප්‍රතිපාදන ඇත.
ii. මාර්ගගත ක්‍රමවල සුරක්ෂිතභාවය පිළිබඳ පනත
මෙම පනත මගින් පුද්ගලයන්ට හිරිහැර කිරීම (Harassment) harassing කිරීම සඳහා අසත්‍ය තොරතුරු භාවිත කිරීම ද වරදක් ලෙස සලකයි.
iii. දණ්ඩ නීති සංග්‍රහය
පුද්ගලයෙකුගේ පෞද්ගලිකත්වයට අයුතු ලෙස ඇතුළුවීම හෝ ඔහුගේ කීර්තිනාමයට හානි කිරීම සම්බන්ධයෙන් වක්‍රාකාරව අදාළ කරගත හැකි වගන්ති පවතී.
අවසාන වශයෙන් ▶️
සමාජ මාධ්‍ය භාවිත කිරීමේදී අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහස සියලු දෙනාටම හිමි වුවද, එම නිදහස අසීමිත නොවේ. එය අන්‍යයන්ගේ අයිතිවාසිකම්වලට, සමාජ සාමයට සහ ජාතික ආරක්ෂාවට ගරු කරමින්, වගකීමෙන් යුතුව භාවිත කළ යුතුය. 🙏
Facebook, TikTok, WhatsApp වැනි මාධ්‍ය හරහා අසත්‍ය ප්‍රවෘත්ති නිර්මාණය කිරීම, බෙදා හැරීම හෝ ඒවාට අනුබල දීම ශ්‍රී ලංකාවේ නීතිය යටතේ බරපතල වරදක් වන අතර, ඒ සඳහා දඩ මුදල් මෙන්ම බන්ධනාගාරගත වීම ⛓️ වැනි දැඩි දඬුවම්වලට යටත් වීමට සිදුවනු ඇත. එබැවින්, සමාජ මාධ්‍ය පරිශීලකයින් ලෙස, තමන් බෙදාගන්නා තොරතුරුවල සත්‍ය අසත්‍යතාව තහවුරු කර ගැනීම සහ නීතියට ගරු කරමින් කටයුතු කිරීම අනිවාර්ය වේ.
සැකසුම: ✍️ නීතිඥ නාලින්ද දිසානායක
මේ වැදගත් තොරතුර අනිත් අයත් එක්ක බෙදාගන්න. | Share this important information! 🔁 ඒ වගේම Law Guide Facebook පිටුවට like කරලා තියාගන්න.
Post a Comment